بررسی کلید غنایی واژة «شب» در اشعار سهراب سپهری*
محورهای موضوعی : تمثیل در زبان و ادب فارسی
محمد کاظم حق شناس
1
(دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی
دانشگاه ملی تاجیکستان)
عمر صفر
2
(هیات علمی دانشگاه ملی تاجیکستان)
کلید واژه: شعر, سپهری, شب, استبداد, poem, Night, تاریکی, Sepehri, Darkness, Despotism,
چکیده مقاله :
چکیده در این پژوهش در پی آنیم که جایگاه، اهمیت و نحوه‌ی کاربرد واژه ی شب را از نگاه سهراب سپهری این شاعر انزواطلب و نقاش گوشه گیر، بررسی کنیم. نگارنده پس از مطالعه و بررسی زندگی و شرح احوال و آثار این شاعر نقاش به این نتیجه رسید که عوامل مختلفی اعم از روحی و روانی در دوران کودکی و سیاسی ـ اجتماعی در دوراه جوانی و دانشجویی که مصادف با سال‌های استبداد و خفقان رضاخانی و 28 مرداد 1332 بود، در شکل‌گیری شخصیت و اندیشه‌ی سهراب و برداشت‌ها و تعبیرهایش به خصوص در بیان تعلیمی و غنایی واژه‌ی شب نقش به سزایی داشته است. ترس از لولوی دوران کودکی و ترس از سیاهی شب که خود برایش لولوی سرگردان می‌شود و در اشعارش حضور پیدا می‌کند. یا فضای تاریک و سیاه ظلم و خفقان جامه‌ی عصر او که سپهری آن را با تعبیر شب و با زبانی نمادین و رمزی به تصویر می‌کشد.
We, in this research, look for considering the position, importance and the method of applying “Night” word from the viewpoint of Sohrab Sepehri, the isolationist poet and reclusive painter. After studying and considering the life and history and the works of this painter poet, the writer concluded that different factors such as mental and spiritual factors in childhood days and political-social factors in young days and in university days, which coincide with Rezakhan despotism and palpitation years and 28th in Mordad in 1332, had a good role in forming his personality and thought and his interpretation especially in explaining “Night” key word. There are the fear of a bugbear in childhood days and fear of the night darkness, which itself is a wandering bugbear for him, or the dark and black space of oppression and palpitation in his era, which Sepehri shows in “Night” interpretation and in symbolic and mysterious language, in his poems. The result of his travelling to and touring in the East and West of the world, after this era, and his familiarity with the cultures, religions and west knowledge and modern and western art and poem is, for him, in order to arrive in a kind of personal knowledge and isolationism and reclusiveness which he takes refuge in himself. After that, “Night” will be great and valuable for him, so that he looks for the water of life in the dark night and, like Hafiz, becomes a Ghadr night in which looks for his own “intellectual draft”.
- ثروتیان بهروز، 1384، صدای پای آب، تهران، نگاه
2- چدویک چارلز، 1375، سمبولیسم، ترجمه مهدی سحابی، تهران: نشر مرکز.
3- حافظ خواجه شمس الدین محمد، 1359، دیوان حافظ شیرازی، تهران: چ دوم، اقبال
4- حقوقی محمد، 1375، سهراب سپهری، تهران: چ ششم، نگاه
5- روزبه محمد رضا، 1381، ادبیات معاصر ایران (شعر)، تهران: روزگار
6- سپهری سهراب، 1370، هشت کتاب، تهران: چ دهم، طهوری
7- شمیسا سیروس، 1370، نقد شعر سهراب سپهری، تهران: چ دوم، مروارید
8- عابدی کامیار، 1386، زندگی و شعر سهراب سپهری، تهران: چ پنجم، نشر ثالث
9- فرخزاد پوران، 1383، زن شبانه ی موعود، تهران: نگاه
10- لنگرودی شمس، 1387، تاریخ تحلیلی شعر نو، ج 1، تهران: نشر مرکز
11- مسیح هیوا، 20/11/1389، شب در شعر نیما
12- یوسفی غلامحسین، 1370، چشمه روشن، تهران: علمی